Projekt okładki - Rita Walter-Łomnicka, zdjęcie Tatr - Kryspin Sawicz Lidia Długołęcka
Maciej Pinkwart


MUZYKA I TATRY

ANEKSY

KALENDARIUM ŻYCIA MUZYCZNEGO W ZAKOPANEM

Kalendarium pozostawiamy na razie w takim kształcie jaki miało w pierwszym wydaniu książki. Z czasem, w razie ewentualnego przygotowywania książki do nowego wydania spis wydarzeń muzycznych zostanie uzupełniony.

Nie leży w naszych zamiarach zestawianie wszystkich imprez muzycznych, jakie na przestrzeni ostatniego półtora wieku odbyły się w Zakopanem. Nie jest to zresztą możliwe - tak ze względu na szczupłe ramy wydawnictwa, jak i fragmentaryczność źródeł. Spis taki nie byłby zresztą zbyt wiele mówiący: znakomita większość koncertów pod Giewontem była efektem przypadku i o jakości „towaru muzycznego" decydowała podaż a nie popyt. Chcemy zatem w niniejszym kalendarium ująć najważniejsze dla życia muzycznego wydarzenia i ukazać podstawowe kierunki i tendencje w rozwoju tej dziedziny życia muzycznego w Zakopanem.

1848

- Początki nauki śpiewu w nowo wybudowanym drewnianym kościele zakopiańskim, pod kierunkiem proboszcza J. Stolarczyka i pierwszego organisty J. Sławińskiego, przy małej fisharmonii.

1854

2 - 3 czerwca. Koncerty orkiestry wojskowej z Krakowa z okazji pobytu Karola Rudolfa Habsburga w Zakopanem - prawdopodobnie pierwsze publiczne imprezy pod Giewontem.

- Instalacja organów Sapalskiego w kościele.

ok. 1870

- Powstaje orkiestra górnicza w Kuźnicach. W 1876 r . uświetnia ona ceremonię poświęcenia kamienia węgielnego w budowanym domu W. Eljasza przy Krupówkach; 14 sierpnia 1879 uczestniczy w uroczystościach z okazji jubileuszu 50-lecia pracy literackiej J.I. Kraszewskiego odbywających się w Dolinie Kościeliskiej i Zakopanem.

1876

- Do siedziby kasyna Towarzystwa Tatrzańskiego, w domu J. Gąsienicy Staszeczka przy Krupówkach zostaje sprowadzony pierwszy fortepian.

1877

- Pierwsze publiczne koncerty w siedzibie kasyna: występują p.p. Górscy i p. Kamińska.

1882

- 30 lipca. Otwarcie Dworu Towarzystwa Tatrzańskiego. Do 1900 r. odbywać się tu będą wieczory teatralne, koncerty, wieczory literackie i odczyty. W imprezach muzycznych w latach 1882 - 1900 występują m.in. Stanisław Barcewicz, Władysław Floriański, Władysław Górski, Mieczysław Karłowicz, Jan Kleczyński, Raul Koczalski, Fritz Kreisler, Aleksander Michałowski, Henryk Opieński, Ignacy Paderewski, chóry z Krakowa i Lwowa, orkiestry kameralne.

1883

- Pierwszy raz bawi w Zakopanem I.J. Paderewski, komponuje Album tatrzańskie, występuje na kilku koncertach.

ok. 1885

- Powstaje Towarzystwo Muzyczne, jedno z pierwszych stowarzyszeń kulturalnych w Zakopanem. Już w pierwszych latach swojej działalności próbuje stworzyć orkiestrę góralską i w tym celu zakłada szkółkę muzyczną. Organizacyjnie wiąże się ze Strażą Ogniową, finansowo z Towarzystwem Tatrzańskim.

1886

- Powstaje Stacja Klimatyczna w Zakopanem. Jej zarząd jest obligowany statutem do zapewnienia gościom rozrywek, m.in. muzyki. Doktor T. Chałubiński postuluje utworzenie stałej miejscowej orkiestry.

1887

- Maria i Bronisław Dembowscy, przedstawiciele Towarzystwa Oświaty Ludowej zakładają „Gospodę Ludową", w której po raz pierwszy na pokaz dla gości prezentowane są w sposób sceniczny muzyka i taniec góralski.

1888

- W „Pamiętniku Towarzystwa Tatrzańskiego" ukazuje się pierwszy zbiór muzyki góralskiej – opracowane przez J. Kleczyńskiego Melodie zakopańskie i podhalskie.

1891

- W „parku klimatycznym" przy Krupówkach wybudowany zostaje „kiosk dla muzyki". Komisja klimatyczna zawiera kontrakt z zespołem Towarzystwa Miłośników Muzyki „Harmonia" w Krakowie, który przygrywa gościom jako orkiestra zdrojowa. Zespół ten będzie przyjeżdżać do Zakopanego co sezon aż do 1895 r.

1895

- Maria Witkiewiczowa zakłada chór przy Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół".

1896-97

- W parku na zboczu Antałówki przygrywa gościom orkiestra zakopiańskiego Towarzystwa Muzycznego.

1898

- Komisja klimatyczna odnawia kontrakt z krakowską „Harmonią", którą dyryguje J. Nikiel. Przygrywać ona będzie w parku na Antałówce do 1903 r.

1900

- Ogólnodostępne lekcje śpiewu i umuzykalnienia dla dzieci prowadzi w „Hotelu Turystów" M. Witkiewiczowa

1901

- Miejscowa orkiestra koncertuje co niedzielę w lasku przy „Hotelu Turystów". Kierownikiem zespołu zostaje J. Nikiel.

- 12 lipca. Otwarcie murowanego hotelu „Morskie Oko". Wybudowana przy nim sala koncertowa do 1978 r. będzie głównym centrum kulturalnym Zakopanego. Do końca 1901 r. występują tam m.in. St. Barcewicz, G. Górski, J. Korolewiczówna, Z. Naimska, chóry akademickie z Krakowa i Lwowa.

1902

- Z inicjatywy M. Budziszewskiej-Stamary w „Morskim Oku" i mniejszych salach organizowane są, przeważnie amatorskimi siłami, koncerty popularne na dochód miejscowej orkiestry.

- 24 maja. Reaktywowanie Towarzystwa Muzycznego z L. Mataszewskim jako prezesem.

- Poza sezonem koncertuje w parku orkiestra miejscowa. W sezonie - nadal orkiestra „Harmonii".

1903

- W kwietniu "Klimatyka podpisuje kontrakt z orkiestrą góralską na występy w charakterze orkiestry zdrojowej. Od lipca orkiestra występuje w parku klimatycznym, a w razie deszczu na werandzie cukierni Płonki. Z końcem sezonu rezygnuje z jej prowadzenia J. Nikiel, zastępuje go A. Wroński.

1904

30 lipca. W Hotelu Turystów odbywa się pierwsza wieczornica góralska, zorganizowana staraniem nowopowstałego Związku Górali.

- 9 sierpnia. Goszczący pierwszy raz w Zakopanem A. Rubinstein występuje w „Morskim Oku". Kilka dni później poznaje w Zakopanem K. Szymanowskiego.

- Listopad. W Bibliotece Publicznej S. Żeromski zaczyna organizować cykl wieczorów literacko-muzycznych.

- J. Jarosz zakłada nowy chór przy „Sokole", który debiutuje 1 1 listopada.

- 31 grudnia. Na wieczorku w Bibliotece jako pianista występuje K. Szymanowski.

W latach 1902 - 1904 w Zakopanem koncertują m.in. S. Barcewicz, W. Barabasz, M. Budziszewska, dzieci Colberg, K. Czop-Umlaufowa, B. Danek, F. Egerówna, I. Friedman, K. Gilewski, K. Jaczynowska, W. Kossowska, H. Melcer, A. Michałowski, A. Myszuga, S. Pichor, K. Radkiewiczówna, B. Romaniszyn, A. Rubinstein, F. Romanowska, M. Sobańska, K. Szymanowski, S. Tarnowski, A. Wernitz, M. Witkiewiczowa, chóry akademickie z Krakowa i Lwowa, czeski chór „Smetana", orkiestra mandolinistów Politechniki Lwowskiej.

1905

- Lipiec. S. Czyżowski kompletuje z muzyków Krakowskiego Teatru Miejskiego 18-osobową orkiestrę klimatyczną. Pod jego kierunkiem zespół występować będzie w parku przy Towarzystwie Tatrzańskim i w ogrodzie „Stamary" do 1914 r. włącznie.

- Sierpień. Pierwszy koncert grupy Młoda Polska w Muzyce z udziałem G. Fitelberga, A. Szeluty i L. Różyckiego.

1907

- Pierwsze programy kabaretowe prezentuje w „Morskim Oku" lwowski teatr J. Kratochwila.

- W Zakopanem osiada na stałe M. Karłowicz.

1908

- Pierwsze odczyty o muzyce wygłasza Z. Jachimecki.

- Powstaje sekcja chóralna Związku Górali.

1909

- 8 lutego. W lawinie pod Małym Kościelcem ginie M. Karłowicz.

- 18 kwietnia . Oddanie do użytku sali „Sokoła" przy Rynku

- 1 lipca . W. Dzikiewicz angażuje do restauracji „Morskie Oko" własny zespół muzyczny, przygrywający gościom podczas posiłków.

- 25 sierpnia. Odsłonięcie kamienia pamiątkowego w miejscu śmierci M. Karłowicza.

1910

- 27 lutego. Towarzystwo Muzyczne zostaje wcielone do Związku Górali i przestaje istnieć.

- Lipiec. Orkiestra klimatyczna S. Czyżowskiego otrzymuje „kiosk" na występy przy ul. Marszałkowskiej.

- Własne zespoły muzyczne, poza Dzikiewiczem, angażują także inni restauratorzy - P. Przanowski i S. Karpowicz.

- 19 sierpnia. Występy w Zakopanem rozpoczyna teatr muzyczny A. Lelewicza, pokazuje m.in. Halkę, Verbum nobile, Wesołą wdówkę i Piękną Helenę.

1911

- Orkiestra klimatyczna przenosi się ponownie do parku pod Antałówką. Konkuruje z nią orkiestra wojskowa z Krakowa.

- J. Żuławski zakłada pierwszy w Zakopanem kabaret „Wesoła Buda", działający najpierw w kawiarni Przanowskiego, potem w „Morskim Oku".

1914

- Szopki zakopiańskie pokazują F. Gwiżdż i S. Hirszel. Ten drugi wystawia również rewietkę Jeden dzień w Zakopanem.

W latach 1905-14 w Zakopanem występują m.in. W. Barabasz, M. Białoskórska, T. Bukowski, K. Czop-Umlaufowa, B. Danek, Z. Dawidson, W. Delenge, Z. Dobrowolska-Świdzińska, F. Egerówna, G. Fitelberg, J. Gerżabek, K. Gilewski, J. Jarosz. J. Lelewicz, J. Machówna, W. Neufeld, M. Paszkowski, B. Poźniak, L. Różycki z żoną Stefanią, M. Sobańska, A. Szeluta, A. Szafrańska, Z. Szwarcenstein, B. Wallek-Walewski, M. Witkiewiczowa, chór „Sokoła", chóry akademickie z Krakowa i ze Lwowa, orkiestra krakowska J. Nikla, kabarety „Zielony Balonik", „Momus warszawski" i „Wesoła Buda".

1915

- Osiada w Zakopanem organista J. Mistrzyk, wirtuoz i chórmistrz.

- Pierwszy raz przyjeżdża do Zakopanego E. Petri - pianista niemiecki pochodzenia holenderskiego. W latach międzywojennych będzie stałym mieszkańcem Zakopanego.

1919

- A. Chybiński apeluje o wprowadzenie dudziarzy do orkiestry Brygady Podhalańskiej. Dzięki poparciu gen. A. Galicy postulat ten zostaje zrealizowany.

- Lipiec. J. Beyerówna zakłada pierwszą fachową szkołę muzyczną w Zakopanem. Będzie ona działać przez 20 lat.

- Lipiec. K. Czop-Umlaufowa podejmuje pierwszą próbę stworzenia wakacyjnego Instytutu Muzycznego.

1921

- K. Czop-Umlaufowa rozpoczyna organizowanie cyklicznych poranków muzycznych w sali „Sokoła". Mniej czy bardziej regularnie będą się odbywać do 1924 r.

- Przy „Sokole" powstaje orkiestra, prowadzona przez Wł. Rudnickiego.

1922

- Na publicznych występach prezentuje się chór mieszany uczniów gimnazjum, pod batutą J. Bielawy.

- Restauracje zakopiańskie wprowadzają dancingi i angażują własne zespoły jazzbandowe.

1923

- Sierpień. K. Czop-Umlaufowa otwiera w Zakopanem filię Krakowskiego Instytutu Muzycznego, która będzie istnieć przez rok.

- Podczas pobytu w willi „Limba" K. Szymanowski rozpoczyna komponowanie Harnasiów.

1924

- 24 stycznia. W Sanatorium Czerwonego Krzyża koncert kompozytorski K. Szymanowskiego.

- 16sierpnia. Działalność w charakterze orkiestry klimatycznej, jako pierwsza po trwającej 9 lat przerwie - rozpoczyna Krakowska Orkiestra Policyjna.

- W Zakopanem osiada profesor krakowskiego konserwatorium, skrzypek K. Wierzuchowski. Rozpoczyna cykliczne koncerty w kościele parafialnym, a w willi „Lublinianka" prowadzi kursy gry na skrzypcach na wszystkich poziomach nauczania.

- Powstaje chór męski J. Mistrzyka, który debiutuje 7 grudnia w „Morskim Oku".

- Trzecią szkołę muzyczną zakłada Z. Kołaczkowska.

- W restauracji F. Trzaski grywa jazzband A. Melodysty, słynnego wirtuoza gry na... pile. Jest to pierwszy stały jazzband w Zakopanem i jeden z pierwszych w Polsce. Poza sezonem zespół Melodysty występuje w Warszawie, w „Małej Ziemiańskiej".

1925

- Przy Straży Pożarnej działa orkiestra dęta.

- Na wystawie światowej w Paryżu występują zakopiańscy górale z Bartusiem Obrochtą i Heleną Roj-Rytardową.

- Szkołę baletową dla dziewcząt otwiera w Zakopanem R. Saccheto-Zamoyska, żona rzeźbiarza Augusta Zamoyskiego. Regularne zajęcia trwać będą tylko jeden sezon.

W latach 1915-25 w Zakopanem występują m.in. H. Balińska, Z. Bandrowska, J. Beyerówna, M. Budziszewska, K. Czop-Umlaufowa, A. Didur, R. Etkin, S. Gruszczyński, M. Jamonttowa, W. Kawecka, K. Kniaginin, J. Kocjan, W. Landowska, W. Łabuński, A. Michałowski, M. Mirska, E. Petri, R. Poselt, L. Sempoliński, J. Śliwiński, F. Szymanowski, K. Szymanowski, K. Wąsowicz, K. Wierzuchowski, E. Ziętkiewiczowa, uczniowie trzech szkół muzycznych i szkoły baletowej, chór męski J. Mistrzyka.

1926

- Marzec. Pokazowe lekcje śpiewu w szkole powszechnej żeńskiej prowadzi J. Rogulska-Cybulska.

- 1 maja . Umiera B. Obrochta, najbardziej znany muzyk góralski.

- Jako orkiestra zdrojowa do 1928 r. włącznie występuje w ogrodzie miejskim orkiestra 3 Pułku Strzelców Podhalańskich.

1927

- 20 stycznia. Szopkę zakopiańską wystawia Teatr Eksperymentalny (Formistyczny).

- Marzec. Warszawska opera objazdowa wystawia w „Morskim Oku" Fausta i Żydówkę.

- K. Wierzuchowski przystępuje do spółki z Z. Kołaczkowską w kierowaniu szkołą muzyczną.

- W kawiarni „Tatrzańskiej" grywa kwintet fortepianowy pod kier. skrzypka Cz. Żaka, repertuar od muzyki poważnej do jazzu.

- 27 maja . W „Morskim Oku" występuje meksykański śpiewak, Murzyn John Loncke, wykonując m.in. (po polsku) M. Karłowicza Mów do mnie jeszcze.

- Czerwiec. Zainstalowanie megafonu rozpoczyna serię koncertów „radiowych" w parku miejskim.

- Z wieczorami baletowymi występuje uczennica R. Sacchetto - M. Gremo. Będą ją oklaskiwać w Zakopanem kilka razy do roku przez parę lat.

- Lipiec. W ramach Powszechnego Uniwersytetu Regionalnego im. S. Witkiewicza wykłady o muzyce podhalańskiej prowadzi St. Mierczyński.

- 22 lipca. Festiwal Artystyczny w parku miejskim z udziałem solistów-muzyków i baletu.

- 26 i 31sierpnia. W „Morskim Oku" i „Czerwonym Krzyżu" występują I. Dubiska i K. Szymanowski.

- 15 listopada. TSL otwiera pierwszy na Podhalu kurs lutniczy, pod kierunkiem A. Bednarza.

- Szkołę modnych tańców otwiera A. Chomicz-Karniło, na piętrze domu Trzaski.

1928

- W „Bristolu" tańczy trio murzyńskie, w restauracji „Morskie Oko" gra orkiestra H. Golda.

- E. Petri rozpoczyna prywatne pianistyczne kursy mistrzowskie. Będą się odbywać w każdym sezonie letnim do 1939 r.

- J. Mistrzyk przekształca chór męski w mieszany o nazwie „Echo Tatrzańskie".

1929

- 11 kwietnia. Pierwsze walne zebranie Towarzystwa Śpiewaczego „Echo Tatrzańskie", utworzonego staraniem J. Mistrzyka, J. Bielawy, T. Mischke i W. Krzeptowskiego. Będzie istnieć do wybuchu wojny, a prowadzony przez nie chór - jeszcze dłużej.

- Jako orkiestra klimatyczna grywa w parku miejskim zespół 4 Pułku Strzelców Podhalańskich z Cieszyna.

- W „Morskim Oku" ponownie występuje Warszawska Opera Objazdowa, z udziałem S. Gruszczyńskiego, pod dyrekcją T. Wierzbickiego. W repertuarze: Żydówka, Pajace, Halka, Faust, Traviata.

- R. Sacchetto ponownie otwiera w „Polance" szkołę baletową, która tym razem przetrwa tylko 1 sezon.

- 14 sierpnia . Otwarcie nowej sali „Sokoła" (dziś kino „Giewont"). Przy kinie działa orkiestra pod batutą skrzypka W. Walczyńskiego, śpiewa „Echo Tatrzańskie".

- Wrzesień. Z inicjatywy A. Seelieba Związek Przyjaciół Zakopanego rozpoczyna starania o utworzenie zakopiańskiej orkiestry symfonicznej.

- 8 grudnia. W sali „Sokoła" jubileusz 25-lecia pracy muzycznej B. Wallek-Walewskiego, zorganizowany przez „Echo Tatrzańskie".

1930

- Po raz pierwszy orkiestra klimatyczna grywa i w zimie - na stadionie Równi Krupowej występuje orkiestra 20 Pułku Ułanów z Rzeszowa.

- H. i M. Rytardowie tworzą zespół „Podhale tańczy", który występuje m.in. w warszawskim teatrze „Ateneum".

- 5 lipca. W „Morskim Oku" koncert inauguracyjny zakopiańskiej orkiestry symfonicznej pod dyr. A. Furmańskiego, z udziałem skrzypaczki H. Zarzyckiej, która wykonuje koncert A-dur M. Karłowicza. Orkiestra przetrwa tylko l sezon i da 8 koncertów abonamentowych w sali „Morskiego Oka", występuje także w parku miejskim.

- K. Szymanowski zamieszkuje na stałe w Zakopanem, w lipcu w „Czerwonym Dworze", od 24 października w „Atmie".

W latach 1926-30 występują w Zakopanem m.in.: E. Bodo, I. Dubiska, Z. Dygat, A. Dymsza, B. Gimpel, J. Gluzińska-Makuszyńska, Z. Górzyński, B. Gromadzki, M. Hemar, A. Hoen, M. Jachno, W. Kaczmar, K. Krukowski, J. Loncke, H. Ordonówna, S. Millerowa, L. Muenzer, J. Pasierb, E. Petri (co roku po kilka koncertów), J. Pilecka-Grossowa, Z. Pogorzelska, R. Poselt, F. Szymanowski, K. Szymanowski, J. Śliwiński, W. Walczyński, K. Wierzuchowski, F. Zachara, H. Zarzycka, M. Zimińska, Chór Dana, chór „Echo Tatrzańskie", balet F. Parnella z Lodą i Zizi Halama, uczniowie szkół muzycznych J. Beyerówny i Z. Kołaczkowskiej, uczniowie kursów E. Petriego, Warszawska Opera Objazdowa, zespół bałałajkowy A. Ropickiego, rosyjska orkiestra bałałajkowa B. Zubryckiego, Orkiestra Włościańska K. Namysłowskiego, zakopiańska orkiestra symfoniczna A. Furmańskiego, zespoły „Qui pro quo" i „Perskie oko".

1931

- Jako orkiestra klimatyczna występuje orkiestra 20 Pułku Piechoty z Krakowa pod dyr. mjr J. Schreyera. Pod jego batutą muzyka rozbrzmiewać będzie w Zakopanem do 1939 r.

- Przy Szkole Przemysłu Drzewnego powstaje orkiestra mandolinistów pod kierunkiem A. Huchera.

- W parku miejskim zostaje wybudowana muszla koncertowa.

- 12-16 sierpnia z inicjatywy J. Schreyera na Równi Krupowej odbyły się spektakle festiwalu „Opera Górska" - Halka Moniuszki (z H. Lipowską) i Pomsta Jontkowa Wallek-Walewskiego (ze S. Romanowskim jako Janosikiem). Grała przeszło 100-osobowa orkiestra wojskowa, dyrygowali Schreyer i Wallek-Walewski, tańczył balet opery poznańskiej i górale, śpiewały chóry z Krakowa i Zakopanego. W następnych latach jako „opery górskie" pokazywano znów dzieła Moniuszki Halkę oraz Straszny dwór i Krakowiaków i górali oraz Zamek na Czorsztynie Kurpińskiego.

- 6 listopada. Do kina „Sokół" zostają wprowadzone filmy dźwiękowe. Wśród pierwszych – Pod dachami Paryża.

1934

- Z inicjatywy Klubu Zakopiańskiego zorganizowany zostaje pierwszy Karnawał Zakopiański, znany także jako Święto Zimy, w którym m.in. organizowano pokazy wesela góralskiego, w 1935 r. transmitowane przez radio na całą Polskę.

1935

- 4 -11 sierpnia. Pierwsze Święto Gór w Zakopanem, z występami górskich zespołów regionalnych. Na jego zakończenie odbywają się dwa spektakle Halki z Wandą Wermińską w roli tytułowej.

1939

- W styczniu Zarząd Główny Związku Ziem Górskich uchwala przekształcenie Święta Gór w imprezę międzynarodową. 7 - 14 września 1939 r. w Zakopanem mają występować zespoły z Polski, Węgier, Szkocji, Rumunii i Bułgarii.

- 9 lutego. Uroczysty, transmitowany przez radio koncert w kinie „Sokół" poświęcony pamięci M. Karłowicza. Orkiestrą Polskiego Radia dyrygował G. Fitelberg, solistkami były E. Umińska i E. Bandrowska-Turska.

- 20 lutego. Na zakończenie mistrzostw świata FIS radiowa transmisja koncertu „Echa Tatrzańskiego".

- Przy „Sokole" powstaje orkiestra dęta, pod kierunkiem St. Steczyszyna.

W latach 1931-39 w Zakopanem występują m.in.: M. Ardatti, E. Bandrowska-Turska, Z. Drzewiecki, J. Garda, L. Kiepura, K. Krukowski, H. Lipowską, H. Ordonówna, J. Pasierb, E. Petri (co roku po kilka występów), K.U. Petri, Z. Pogorzelska, A. Rapacki, S. Romanowski, A. Sari, E. Schmidt, E. Umińska, W. Walczyński, W. Wermińska, M. i K. Wiłkomirscy, chór „Echo Tatrzańskie", chór Eryana, uczniowie szkół muzycznych J. Beyerówny i Z. Kołaczkowskiej.

1944

- 11 listopada. Koncert w „Morskim Oku" na dochód uchodźców z Warszawy, zorganizowany przez J. Pasierba-Orlanda, ze współudziałem J. Tatarówny, A. Bachledy-Curusia, I. Mikulina i J. Mistrzyka.

1945

St. Trzebunia zakłada góralski Zespół Pieśni i Tańca przy Związku Zawodowym Leśników i Pracowników Przemysłu Drzewnego w Kościelisku.

- Powstaje oddział rejonowy Polskiego Radia (radiofonia przewodowa) w Zakopanem, pod kier. A. Kaszyna.

1946

- 1 września. Założenie Miejskiej Szkoły Muzycznej im. F. Chopina. Dyrektor - St. Baziński.

1947

- 29marca. Umieszczenie na „ Atmie" prowizorycznej tablicy informującej o pobycie K. Szymanowskiego.

1948

- Marzec. Założenie chóru „Wierchy" z inicjatywy F. Buczkowskiego i J. Bielawy

- 18 października. Pierwszy publiczny występ „Wierchów".

- Powstaje Stowarzyszenie Dramatyczno-Muzyczne im. St. Moniuszki, w 1955 r. przekształcone w Towarzystwo Miłośników Teatru im. H. Modrzejewskiej.

- J. Pasierb-Orland zakłada 20-osobową orkiestrę Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki.

1952

- Orkiestra Związku Zawodowego przekształca się w orkiestrę dętą, a następnie „Sinfoniettę", działającą co najmniej do 1955 r. pod egidą Towarzystwa Muzycznego im. M. Karłowicza.

- T. Głodziński obejmuje kierownictwo szkoły muzycznej i tworzy przy niej młodzieżową orkiestrę symfoniczną. Pod jego kierunkiem działa też orkiestra miejska, grywająca w parku.

- W 15-lecie śmierci K. Szymanowskiego I konkurs kapel góralskich. Zwycięża muzyka Obrochtów z Zakopanego.

- Na willi „Atma" odsłonięcie marmurowej tablicy pamiątkowej.

- Przy Zakopiańskich Warsztatach Wzorcowych powstaje Zespół Regionalny im. Klimka Bachledy, w 1957 r. przejęty przez Związek Podhalan.

1954

- Nadanie imienia K. Szymanowskiego Przedszkolu nr 3.

1957

- Reaktywowany Związek Podhalan obejmuje patronat nad zespołami regionalnymi, dającymi widowiska muzyczne i teatralne.

1958

- Powstają chóry „Rysy" pod kierunkiem J. Pasierba-Orlanda i „Słowiki Tatrzańskie", prowadzone przez W. Kruszewskiego.

- 22 grudnia. Otwarcie klubu Międzynarodowej Książki i Prasy

1961

- 22 grudnia. Pierwsza powojenna premiera Szopki zakopiańskiej pod kierunkiem K. Słobodzińskiej, z muzyką W. Geigera, wystawionej przez nowo powstały kabaret „Zaskroniec" przy Towarzystwie Miłośników Teatru im. H. Modrzejewskiej.

1962

- Luty. Pierwszy powojenny Karnawał Zakopiański.

- Wrzesień. Pierwsza Jesień Tatrzańska, połączona z występami zespołów góralskich.

- Przedsiębiorstwo „Tatry" przejmuje administrację sali „Morskie Oko".

1965

- 5 -12 września. W ramach IV Jesieni Tatrzańskiej po raz pierwszy odbywa się Festiwal Zespołów Regionalnych Ziem Górskich, w 1967 r. przemianowany na Festiwal Folkloru Ziem Górskich. W r. 1965 uczestniczy w nim jeden zespół zagraniczny - z Michalovec na Słowacji.

- 12 września. Krakowski Teatr Muzyczny i Filharmonia Krakowska pod batutą K. Korda wykonuje na stadionie pod Krokwią Harnasie K. Szymanowskiego. Towarzyszy im Zespół Regionalny im. K. Bachledy.

- 15 września. Powstaje Zespół Regionalny im. Bartusia Obrochty, początkowo pod patronatem ZHP, od 1971 r. - Związku Podhalan, a od r. 1977 pod egidą Tatrzańskiego Towarzystwa Kulturalnego.

1967

- 6 czerwca. Odsłonięcie tablicy Karłowiczowskiej na „Lutni".

1968

- 8 -15 września. Festiwal Folkloru otrzymuje rangę międzynarodową. W I Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich uczestniczy 6 zespołów zagranicznych i 16 polskich.

- 8 września. Spektakl Halki na stadionie pod Krokwią, w wykonaniu Krakowskiego Teatru Muzycznego, na otwarcie Tatrzańskiej Jesieni.

- Powstaje Teatr Podhalański, przekształcony następnie w Zespół Pieśni i Tańca „Maśniaki".

1969

- Marzec. Oddanie do użytku sali widowiskowej Miejskiego Domu Kultury.

1971

- Przy Miejskim Domu Kultury powstaje Społeczne Ognisko Muzyczne pod kierunkiem W. Geigera, w 1976 r. związane organizacyjnie z Państwową Szkołą Muzyczną.

- Pierwsza próba zorganizowania koła SPAM w Zakopanem.

1973

- Styczeń. Przy Młodzieżowym Domu Kultury powstaje zespół „Krywań".

- Luty. Pierwsze ogólnopolskie Konfrontacje Kabaretowe „O Złote Rogi Kozicy", w 1984 r. przemianowane na „Turniej o Złoty Róg".

1975

- 5 kwietnia. Założycielskie zebranie Koła SPAM.

- Powstaje Tatrzańskie Towarzystwo Kulturalne, patronujące chórom „Wierchy" i „Słowiki Tatrzańskie" oraz zespołom góralskim „Maśniaki" i Zespół im. Bartusia Obrochty.

- Powstaje Teatrzyk Piosenki „Scherzo", najpierw przy Miejskim Domu Kultury, a od września przy Państwowej Szkole Muzycznej. I premiera - Ceperada z muzyką L. Długołęckiej i tekstem M. Pinkwarta.

- Powstaje Miejska Orkiestra Dęta, organizacyjnie związana najpierw ze strażą Pożarną, potem z Tatrzańskim Towarzystwem Kulturalnym, personalnie - ze szkołą muzyczną.

- Od listopada SPAM organizuje cykliczne koncerty „Spotkania z muzyką", najpierw w „Morskim Oku", potem w BWA.

W latach 1945 - 75 w Zakopanem występują m.in.: A. Bachleda-Curuś, H. Czerny-Stefańska, E. Demarczyk, I. Endo, W. Geiger, M. Grechuta, T. Kerner, K.A. Kulka, J. Mistrzyk, W. Młynarski, J. Pasierb-Orland, Ś. Richter, B. Ringeisen, M. Rodowicz, J. Tatar, S. Wojtas, Capella Cracoviensis, orkiestra i chór PSM w Zakopanem, chór „Wierchy", chór „Słowiki Tatrzańskie", Chór Chłopięcy J. Kurczewskiego, „Czerwono-Czarni", „Czerwone Gitary", „Krywań", „Niebiesko-Czarni", „Skaldowie", zespoły wojskowe „Czerwone Berety" i „Desant", Zespół Pieśni i Tańca UJ „Słowianki", kabaret „Jama Michalika", Zespół Teatrzyku Piosenki „Scherzo", Zespoły Regionalne im. K. Bachledy i im. B. Obrochty.

1976

- 6 marca. Otwarcie Muzeum K. Szymanowskiego w „Atmie".

- 29 marca. Pierwszy koncert w „Atmie" w wykonaniu członków Koła SPAM w Zakopanem.

- Grudzień. Obchody 100-lecia urodzin M. Karłowicza, zorganizowane przez „Atmę", koło SPAM i Muzeum Tatrzańskie.

1977

- 4-6 marca. I Dni Muzyki K. Szymanowskiego, zorganizowane przez „Atmę" i koło SPAM.

- l października. Powstaje Towarzystwo Muzyczne im. K. Szymanowskiego w Zakopanem.

1978

- 3 kwietnia. Pierwszy koncert z cyklu „Wieczory w Atmie" - pieśni Szymanowskiego śpiewa J. Romańska, z towarzyszeniem Z. Jeżewskiego na fortepianie.

- 20 listopada. Oficjalne zarejestrowanie Towarzystwa Muzycznego im. K. Szymanowskiego.

1979

- 9-11 marca. III Dni Muzyki K. Szymanowskiego, zorganizowane przez „Atmę".

- 9 września. Nadanie imienia M. Karłowicza zakopiańskiej Państwowej Szkole Muzycznej I Stopnia.

1980

Muzycy w tatrach - Bauer - Malicki - Pinkwart- 29 lutego – 3 marca. IV Dni Muzyki K. Szymanowskiego, odtąd organizowane przez Towarzystwo Muzyczne im. K. Szymanowskiego i „Atmę", do 1982 r. w początkach marca.

1982

- Obchody 100-lecia urodzin K. Szymanowskiego.

- 2 października. Nadanie imienia K. Szymanowskiego Szkole Podstawowej nr 6.

Światosław Richter w Atmie, z prawej Andrzej Bachleda

-  22 listopada. Występ Ś. Richtera w „Atmie". 23 listopada Richter występuje w „Kasprowym" i otrzymuje złotą odznakę „Za Zasługi dla Zakopanego".

1983

- 14-19 marca. I Marcowe Wieczory Kameralne, od tego roku organizowane cyklicznie w marcu przez Towarzystwo Muzyczne i „Atmę".

- 29września - 3 października. VII Dni Muzyki K. Szymanowskiego, od tego roku organizowane przez Towarzystwo Muzyczne i „Atmę" na przełomie września i października. Pierwszy raz w festiwalu biorą udział wykonawcy zagraniczni.

1984

- 8 -13 lutego. Obchody 75-lecia śmierci M. Karłowicza, zorganizowane przez Towarzystwo Muzyczne, „Atmę", GOPR i PTTK.

- 13 września. W „Atmie" finał ogólnopolskiego kunkursu wiedzy o K. Szymanowskim dla młodzieży średnich szkół muzycznych, zorganizowanego przez Towarzystwo Muzyczne im. K. Szymanowskiego. I miejsce zajmuje Beata Kanarek z Gliwic.

1985

- 21 kwietnia. Na zakończenie I Dni Kultury Chrześcijańskiej wznowienie koncertów kościelnych. Występuje M. Szczepanowska-Reichert (skrzypce) i A. Guziak (organy).

- 9-15 czerwca. „Zakopiańskim szlakiem Witkacego", festiwal z okazji 100-lecia urodzin S.I. Witkiewicza, zorganizowany przez „Atmę" i Towarzystwo Muzyczne, prezentujący teksty Witkacego i o Witkacym oraz muzykę z jego czasów.

- 16-23 czerwca. I Zakopiańskie Prezentacje Artystyczne - festiwal teatralny, zorganizowany przez Teatr im. S.I. Witkiewicza, a w nim recitale wokalne, zapoczątkowujące cykl „Muzykowanie dla Stasia", kontynuowany w latach następnych.

- 10 -15 września. IX Dni Muzyki K. Szymanowskiego, pod hasłem „Tatry w sztuce", a w nich koncert „Tatrami urzeczeni" (15 września), prezentujący utwory współczesnych kompozytorów, poświęcone Tatrom, pisane na zamówienie Towarzystwa Muzycznego im. K. Szymanowskiego.

1986

- 4-10 marca. IV Marcowe Wieczory Kameralne - obchody 10-lecia „Atmy".

- 10 marca. W galerii BWA prawykonanie Orawy W. Kilara, grała Polska Orkiestra Kameralna, dyrygował W. Michniewski.

- 2 października. W „Atmie" finał ogólnopolskiego konkursu wiedzy o M. Karłowiczu dla młodzieży średnich szkół muzycznych, zorganizowanego przez Towarzystwo Muzyczne im. K. Szymanowskiego. I miejsce zajęły ex aequo Anna Doleżych i Sonia Gruca, obie z Katowic.

Andrzej StefańskiW latach 1976-86 w Zakopanem występują m.in.: D. Ambroziak, M. Armanowska, J. Artysz, A. Bachleda-Curuś, T. Baczwarowa (Bułgaria), M. Baranowska, N. Benda (W. Brytania), P. Berg (Dania), A. Błaszczok, L. Brodowski, E. Bukojemska, T. Chmielewski, M. Cieniawa, H. Czerny-Stefańska, K. Danczowska, P. Dheur (Belgia), J. Domańska, A. Dutkiewicz, J. Gadulanka, B. Gizbert-Studnicka, J. Godziszewski, M. Grechuta, B. Hesse-Bukowska, R. Hilyer (USA), A. Hiolski, J. Homa, T. Ishikawa (Japonia), K. Jakowicz, Z. Jeżewski, O. Kagan (ZSRR), M. Korecka-Soszkowska, J. Kotnowska, E. Kowalczyk, M. Kowalczyk, E. Kowalik, Z. Kovats, Z. Kuberska, K.A. Kulka, M. Kułakowska, W. Malicki, J. Marchwiński, G. Micko (Austria), P. Milewski, S. Mitomo (Japonia), U. Mitręga, W. Młynarski, J. Morikawa (Japonia), K. Morski, K. Moszyński, H. Niemispelto (Finlandia), M. Nosowska, J. Olejniczak, T. Otsu-Borman (RFN), M. Paderewski, P. Paleczny, Z. Piernik, G. Pisarenko (ZSRR), D.A. Pituch (USA), E. Podleś, M. Prinz (Austria), K. Pustelak, J. Rappe, M. Rezler-Niesiołowska, Ś. Richter (ZSRR), M.I. Rocha (Portugalia), J. Romańska, M. Rosca, D. Sabatini (Włochy), S. Salo (Finlandia), B. Sernik (Austria), J. Serafin, D. Stabrawa, J. Stanienda, E. Stefańska-Łukowicz, J. Sterczyński, J. Stompel, A. Stefański, E. Stępień, M. Szczepanowska-Reichert, K. Szostek-Radkowa, O. Szwajgier, K. Śmietana, A. Tatarski, M.T. Tecchi (Włochy), W. Warska, B. Warykiewicz, E. Warykiewicz, T. Wielecki, W. Wiłkomirska, M. Witkiewicz, S. Woytowicz, Xiao Mei Zho (Chiny), T. Żylis-Gara, trio J. Muniaka, kwartety: Academia, Camerata, Łazienek Królewskich, im. G. Bacewicz, im. K. Szymanowskiego, Nowy Kwartet Warszawski, Polski, Śląski, Varsovia, Wilanowski, zespół jazzowy J. Ptaszyna-Wróblewskiego i H. Majewskiego, orkiestry: Akademii Muzycznej w Katowicach, Capella Cracoviensis, Filharmonii Częstochowskiej, Filharmonii Krakowskiej, Polska Orkiestra Kameralna, Zespół Kameralny Filharmonii Narodowej, dyrygenci: St. Gałoński, J.W. Hawel, J. Katlewicz, W. Michniewski, J. Przybylski, J. Radwan, K. Teutsch.

  ő Powrót do spisu treści   

Dalej ř