Maciej Pinkwart, Północna Słowacja...
ZEMPLIN - historyczno-geograficzna kraina we wschodniej Słowacji
(i północno-wschodnich Węgrzech), ciągnąca się długim
pasem z północy na południe w obrębie doliny rzek Ondawa,
Laborec i Topľa, od granicy polskiej, aż po Ukrainę i Węgry.
Obejmuje południowe stoki Beskidu Niskiego, Góry Bukowskie,
Vihorlackie Wierchy, Wschodniosłowacką Nizinę i Zemplińskie
Wierchy. Nazwa od zamku Zemplin, znajdującego się w miejscowości
o tej samej nazwie (koło Trebiszowa). Jako samodzielna jednostka
administracyjna powstał wcześnie, już w pierwszej połowie XI
wieku. Osadnictwo pojawiło się tu już w paleolicie. W neolicie
rozwija się kultura wschodniosłowiańskiej ceramiki linearnej i
wstęgowej, przede wszystkim na Nizinie Wschodniosłowiańskiej.
Słowianie osiedlają się w obszarze między Bodrogiem, Latoricą
i Cisą a dolnym biegiem Ondawy i Laborca. Najważniejszą osadą
był Zamek Zemplin, wzniesiony w późnym okresie kultury lateńskiej,
rozbudowany w czasach pierwszych Słowian i w średniowieczu. Także
w średniowieczu osadnictwo dotarło na południowe stoki Beskidu
Niskiego. Słowacko-polskie pogranicze i teren na północ od
Vihorlackich Wierchów i na wschód od Sniny zamieszkane było od
XVI wieku. Wielkie znaczenie miała kolonizacja wołoska, która
przyciągnęła w rejon Zemplina ludność z terenów Ukrainy.
Spis z 1720 r. wykazał istnienie 369 miejscowości, w tym 10
miast - Michałowce, Humenne, Vranov nad Topľą, Stropków,
Snina, Trebišov, Seczowce, Královský Chlmec, Leles i Zemplin.
W 1910 r. mieszkało tu prawie 343 tys. osób, spośród których
najliczniejszą grupę stanowili Węgrzy - 53,1%, potem Słowacy
- 32,4%, Ukraińcy - 10,6% i Niemcy - 2,5%.
W gospodarce dominowało rolnictwo, głównie nastawione na uprawę
pszenicy, kukurydzy i buraków cukrowych, a także winorośli. Do
dziś rolnictwo dominuje w tym regionie, choć przemysł także
rozwinął się w większych miastach Zemplina (Humenne, Stropków,
Michałowce, Trebiszów, Vranov). Coraz większe znaczenie ma
turystyka i rekreacja, szczególnie w rejonach nowo wybudowanych
sztucznych jezior --> Zemplińska Szirawa i --> Wielka
Domasza.
Główne miasta: Świdnik, Girałtowce, Michałowce, Międzylaborce,
Vranov nad Topľą, Humenne.
Rzeki: Ondawa, Topľa, Laborec.