Maciej Pinkwart, Północna Słowacja...
ŹDZIAR (Ždiar). W nazewnictwie polskim także Zdziar i Żar (przez mieszkańców wymawiane Zor) Duża wieś (1350 mieszkańców), położona przy Drodze Wolności, na granicy między Tatrami Bielskimi a Magurą Spiską. Powstała w drodze kolonizacji wołoskiej w II połowie XVI w. i należała początkowo do majątku lendackiego Horváthów-Palocsayów. Osadnictwo trafiło tu zarówno z terenów polskich, jak i ze słowackiego Spisza. Budownictwo lokalne wykazuje duże wpływy podhalańskie, choć przeważa klasyczny spiski układ zagród ustawianych w czworoboki z podwórkiem w środku, do którego wjazd prowadzi przez ozdobne bramy. Większość starych domów jest krytych gontami. Kilka części wsi stanowi pamiątkę kultury narodowej. Nadal żywy jest tu góralski folklor, działają zespoły regionalne. W ostatnich latach wieś nabiera w coraz większym stopniu charakteru miejscowości rekreacyjnej, przede wszystkim narciarskiej. Buduje się wiele nowoczesnych willi i pensjonatów, prowadzących wynajem kwater.
Zabytki:
Kościół katolicki z 1831 r. w centrum wsi.
Muzea:
Ździarska Izba
(Ždiarska izba), 05955 Ždiar (przy
kościele). Czynne od maja do października od poniedziałku do
piątku w godz. 900 do 1700,
w soboty i niedziele od 900 do 1400.
Od listopada do kwietnia tylko od poniedziałku do piątku w
godz. 900 - 1600.
Ekspozycja etnograficzna, prezentująca typowe wyposażenie
XIX-wiecznej drewnianej chaty ździarskiej.
Dolina Blaszczacka - skansen budownictwa regionalnego.
Zakwaterowanie: Hotel Magura**, 05955 Ždiar, Penzión Slovakia*, c. 263, 05955 Ždiar, Penzión Bayer, c.p. 459, 05955 Ždiar, Penzión Burger, c. p. 498, 05955 Ždiar, Penzión Frukonka, c. p. 320, 05955 Ždiar.
Turystyka i narciarstwo:
Położone na wschód od wsi rejony Magury Spiskiej stanowią
doskonałe tereny spacerowe: z centrum Ź. przez Magurkę (1193
m) do wsi Wielka Frankowa, 3 godz., znaki czerwone, trasa łatwa,
z Blaszczackiej doliny przez Małą Polanę i Bukowinę (1176 m)
grzbietem Rzepiska do Przełęczy Magurskiej, 3,5 godz., znaki
niebieskie, trasa łatwa. W Tatry Bielskie prowadzi trasa ze
Ździaru na Szeroką Przełęcz Bielską, 2,5 godz., znaki
zielone, trasa trudna. Wzgórza Bukowina i Jezierski Wierch
stanowią dobre tereny do uprawiania paralotniarstwa.
Narciarskie tereny wokół Ź. to przede wszystkim zespoły
wyciągów w rejonie Średnicy, w centrum wsi, w przysiółku
Bachledowa Dolina oraz w rejonie Jezierska. W sumie do dyspozycji
narciarzy jest w okolicy kilkanaście wyciągów i jedna kolejka
krzesełkowa. Teren Magury Spiskiej świetnie nadaje się dla
turystyki narciarskiej.