Maciej Pinkwart, Północna Słowacja...

SZCZYRBSKIE JEZIORO (Štrbské Pleso). Najwyżej (1355 m) położone uzdrowisko Słowacji, jeden z największych ośrodków turystycznych i narciarskich, siedziba kilku luksusowych hoteli i sanatoriów, punkt wyjścia wielu szlaków turystycznych w Tatry Wysokie. W miejscowych blokach i mieszkaniach służbowych mieszka stale ok. 1000 osób. Osada znajduje się na południowym i wschodnim brzegu jeziora o tej samej nazwie (po słowacku różnica w pisowni: miejscowość Štrbské Pleso, jezioro - Štrbské pleso), położonego u wylotu Doliny Młynickiej. Samo jezioro jest piątym co do powierzchni stawem tatrzańskim - ma blisko 20 hektarów, a jego głębokość sięga 20 metrów.
W 1872 r. na południowym brzegu jeziora stanął pierwszy budynek - domek myśliwski, wystawiony przez właściciela wschodniej części Liptowa Jozefa Szentiványego. Niebawem powstało tu pierwsze schronisko turystyczne Węgierskiego Towarzystwa Karpackiego, a następnie pierwszy hotel i niewielkie sanatorium. Już w 1885 r. S.J. uzyskało status uzdrowiska klimatycznego. Pierwsza publiczna droga połączyła S.J. ze Szczyrbą w 1876 r., od 1885 istnieje droga ze S.J. do Starego Smokowca, w 1896 zbudowano kolej zębatą z osady Tatrzańska Szczyrba do S.J. , w 1911 dotarła tu "elektriczka". W 1901 r. rząd węgierski wykupił osadę z rąk prywatnych. W 1906 r. na południowym brzegu jeziora wybudowano duży hotel, który potem otrzymał nazwę "Krivaň", przyciągający gości piękną panoramą Tatr Wysokich. Przed I wojną dobudowano obok drugi gmach, "Hviezdoslav", który razem z "Krivaniem" po II wojnie przekształcono w sanatorium. W latach międzywojennych zaczęto w okolicy uprawiać narciarstwo, a na północnym brzegu Szczyrbskiego Jezioro powstała (w 1928 r.) pierwsza skocznia. Już w 1920 r. rozgrywano tu narciarskie mistrzostwa Czechosłowacji, a cały ośrodek został zmodernizowany i rozbudowany szczególnie przed zawodami FIS w 1935 i 1970 r. Obecnie składa się on z dwóch skoczni (P-70 i P-90), elektronicznie sterowanego stadionu biegowego, stoku slalomowego oraz popularnej trasy zjazdowej.
We wspólnym obszarze administracyjnym S.J. znajduje się również osada Nowe Szczyrbskie Jezioro, usytuowane nad stawem o tej samej nazwie. Tym razem jest to jezioro sztuczne, (ponad 2 ha powierzchni, ok. 10 m głębokości) utworzone w 1900 staraniem architekta Karola Móry w miejscu torfowiskowego Nakladzkiego Stawku, istniejącego wcześniej na potoku Szczyrbska Młynica. Móry w 1896 r. kupił okoliczny teren i w 1905 wybudował nad jeziorem hotel, który dał początek miejscowości nazywanej Móryho osada. Osiedle rozbudował jego kuzyn, kompozytor spiski Johann Móry, który w latach 30. postawił tu nowe pensjonaty. Państwo przejęło osadę w 1945 r. Obecnie w miejscu dawnego Hotelu "Móry" znajduje się luksusowy hotel "Bánik".

Zabytki:

Hotel "Krivaň", na południowym brzegu jeziora, wybudowany wg projektu Gedeona Majunke w 1906, ostatnio wyremontowany.

Sanatorium "Hviezdoslav", wybudowane obok "Krivania" jako Grand Hotel w 1916-23, obecnie tworzące z nim wspólny zespół sanatoryjny.

Tatrzański Cmentarz Symboliczny (Tatranský symbolický cintorín), usytuowany przy Popradzkim Stawie pod Osterwą. Z inicjatywą jego utworzenia wystąpił w 1922 r. czeski malarz Otokar Štafl, chcąc stworzyć miejsce, w którym upamiętnione byłyby ofiary Tatr. Cmentarz powstał w 1936 r., oficjalnie otwarto go jednak w 1940 r. Początkowo zgromadzono na nim tablice pamiątkowe, poumieszczane w różnych częściach Tatr przez rodziny i przyjaciół osób, które zginęły w wypadkach. Potem upamiętniano tu także osoby, które zginęły w innych górach. W centrum cmentarza znajduje się malownicza murowana kapliczka projektowana przez R.Vosyka, między wantami skalnymi usytuowano drewniane krzyże, wykonane przez ludowego artystę z Detvy, Jozefa Fekiača-Šumnégo. Tablice poumieszczane są nieregularnie na skałach, między którymi prowadzi górska perć. Cmentarz jest symboliczny, a zatem zmarłych się tu nie chowa. Do tej pory zgromadzono ok. 180 tablic, w tym ok. 40 upamiętnia Polaków. Są tu m.in. tablice Klimka Bachledy, Jana Długosza, Mieczysława Karłowicza, Wiesława Stanisławskiego, Wawrzyńca Żuławskiego oraz czterech ratowników, którzy zginęli w katastrofie śmigłowca "Sokół" w Tatrach w 1994 r. Dojście ze S.J. Magistralą Tatrzańską do Popradzkiego Stawu, znaki czerwone, potem na cmentarz żółte, 2,5 godz.

Zakwaterowanie: Hotel Baník**, 05985 Štrbské Pleso, Hotel FIS***, 05985 Štrbské Pleso, Lečebný dom Solisko***, Kupele, 05985 Štrbské Pleso, Lečebný dom Helios**, Kupele, 05985 Štrbské Pleso, Lečebný dom Hvezdoslav, Kupele, 05985 Štrbské Pleso, Hotel Litvor**, 05985 Štrbské Pleso, Hotel Panoráma**, 05985 Štrbské Pleso, Hotel Patria***, 05985 Štrbské Pleso, Hotel Toliar, Obchodny dom, 05985 Štrbské Pleso, Chata kpt. Moravku**, Popradské pleso, 05985 Štrbské Pleso.

Turystyka, narciarstwo, inne sporty. Od spaceru promenadą i wokół jeziora po wymagającą dużej wprawy wycieczkę na Wysoką - S.J. oferuje turystom bardzo rozległe możliwości. Oto niektóre z popularniejszych tras: do wodospadu Skok w Dolinie Młynicy - znaki żółte, 1,5 godz., Doliną Młynicy na Bystry Przechód, powrót przez Dolinę Furkotną i Solisko - znaki żółte, potem niebieskie, 5,5 godz.; na Krywań przez Jamy, powrót przez Gronik i Trzy Studniczki - znaki czerwone, niebieskie, zielone i znów czerwone, 8 godz.; do Popradzkiego Stawu i na Tatrzański Cmentarz Symboliczny - znaki czerwone, potem żółte, 3,5 godz.; na Rysy, znaki czerwone, niebieskie, znów czerwone, 4,5 godz.; na Koprowy Szczyt, znaki czerwone, niebieskie, znów czerwone, 4 godz.
Kolejki i wyciągi narciarskie: kolej krzesełkowa na Przednie Solisko, 2145 m długości, różnica wysokości 430 m, kolej krzesełkowa w ośrodku sportowym, 328 m długości, różnica wysokości 81 m, wyciąg Przednie Solisko, część górna, 935 m długości, różnica wysokości 266 m, wyciąg Przednie Solisko, część dolna, 865 m długości, różnica wysokości 133 m, wyciąg stok slalomowy "Interski", 90 m długości, różnica wysokości 12 m, wyciąg na wybiegu skoczni, dla dzieci, 100 m długości, różnica wysokości 10 m.
Bungee-Jumping: skoki na elastycznej linie z wieży skoczni - wolny lot z wysokości 50 m.

EPowrót do leksykonu
E Powrót do "Spisu treści"