Maciej Pinkwart, Północna Słowacja...
SPISKA BIAŁA (Spišská
Belá, 631 m npm). Historyczna miejscowość na Górnym Spiszu, usytuowana
na ważnym skrzyżowaniu dróg ze Spisza w Tatry, w rejon Magury
Spiskiej i Zamagurza, a także w Pieniny. W przeszłości ważny
ośrodek rzemieślniczy, obecnie ośrodek kulturalny i
turystyczny, przeszło 5.700 stałych mieszkańców. Znaleziska
archeologiczne już z paleolitu, epoki brązowej i żelaznej.
Pierwsze wzmianki o spiskiej miejscowości Biała pochodzą z
początków XIII w., w zachowanych dokumentach wspomina się o
niej w 1263 r. W tym mniej więcej okresie osiedlają się w B.
niemieccy koloniści. S.B. otrzymała prawa miejskie w 1271 r. i
wtedy też weszła w skład Prowincji XVI Miast Spiskich. W 1412
r. S.B. stała się jednym z miast, zastawionych Polsce i
pozostawała we władaniu polskich starostów spiskich do 1769 r.
Od początków XVII w. miasto dysponowało prawem organizowania
dwóch jarmarków rocznie. Działało wówczas prawie 20 cechów
rzemieślniczych. W XVIII w. funkcjonowała tu niewielka huta.
Co najmniej od połowy XIV w. miasto S.B. było posiadaczem
sporej części terenów tatrzańskich w rejonie Doliny
Kieżmarskiej i w Tatrach Bielskich wraz z Jaskinią Bielską
(stąd ich nazwa).
Zabytki:
Kościół katolicki św. Antoniego z lat 1263-65, pierwotnie późnoromański, przebudowany w 1720 r. w stylu barokowym, w głównym ołtarzu dwie rzeźby gotyckie (szczególnie wartościowa figura św. Mikołaja), brązowa chrzcielnica z pierwszej połowy XV w., renesansowa ława z 1502 r., polichromia autorstwa J. Hanuli. Obok dzwonnica renesansowa z 1590 r., zabudowania parafialne renesansowe z 1574 r., przebudowane w XVII w.
Kościół ewangelicki, pierwotnie barokowy z 1784 r., obecnie klasycystyczny.
Zespół renesansowych kamienic mieszczańskich, niektóre częściowo drewniane, kryte gontami.
Kasztel w Strażkach - patrz Strażki.
Muzea:
Muzeum J.M.Petzvala, 05901
Spišská Béla, ul. Petzvalova 3, czynne od poniedziałku do
piątku od 800 do 1700. Oddział Muzeum Techniki w Koszycach.
Muzeum poświęcone życiu i działalności Jozefa Maximiliána
Petzvala, pioniera nowoczesnej optyki fotograficznej, ulokowane w
jego domu rodzinnym. Ekspozycja, udostępniona publiczności w
1968 r. pokazuje pierwszy aparat wykonujący dagerotypy,
wyposażony w obiektyw Petzvala, pochodzący z 1840 r., a także
urządzenia fotooptyczne od czasów Petzvala aż do
współczesności. Osobna część ekspozycji poświęcona jest
początkom kinematografii.
Jozef Maximilián Petzval (1807-1891), Czech z
pochodzenia, urodził się w Białej Spiskiej i po studiach
matematyczno-fizycznych w Peszcie i Wiedniu osiadł w stolicy
Austrii i tam działał jako profesor do 1877 r. Należy do
najwybitniejszych ludzi nauki w XIX-wiecznej Europie i uchodzi za
twórcę podstaw teoretycznych konstrukcji pierwszych obiektywów
fotograficznych, wynalazcę reguł, którymi fotooptyka rządzi
się do dziś. Jego ojciec był nauczycielem w Spiskiej Białej i
muzeum mieści się w dawnej szkole, w budynku o cechach
renesansowych i barokowych.
Zakwaterowanie: Hotel HP**,
Petzvalova 8, 05901 Spišská Béla.