Maciej Pinkwart, Północna Słowacja...

SMOKOWCE (Smokovce, 890-1010 m npm). Największa osada na słowackim obrzeżu Tatr, centrum administracyjne, usługowe i kulturalne obszaru Wysokie Tatry. Tworzy ją zespół miejscowości (Dolny, Górny, Nowy i Stary Smokowiec), w którym mieszka na stałe blisko 5.700 osób. Smokowiec (dawniej używana nazwa: Szmeks) leży u podnóży Sławkowskiego Szczytu, na terenach, niegdyś będących w posiadaniu słynnego rodu Csáky. Swoją sławę uzdrowiskową zawdzięcza S. kwaśnym źródłom mineralnym znanym od XVI w. jako sławkowskie szczawy.
Zalążkiem osady stał się wybudowany w 1793 r. przez Štefana Csákyego domek myśliwski. Do końca XVIII w. staraniem rodziny Csákych stanęło tu jeszcze kilka zabudowań i drewniana kaplica. Już wtedy tutejsze wody mineralne (dwa źródła, nazywane Kastor i Polluks) nadawały miejscowości renomę. W XIX w., kiedy to teren ten wraz z urządzeniami był dzierżawiony przez Johanna Georga Rainera, niewielka osada rozwinęła się w znane w Europie uzdrowisko. Nowy Smokowiec, założony w 1875 r. przez dr Miklósa Szontagha, był od 1883 r. (jako pierwsze uzdrowisko po południowej stronie Tatr) czynny także w sezonach zimowych. W latach przed I wojną światową głównymi funkcjami S. były lecznictwo, wypoczynek i turystyka. W latach międzywojennych zaczęto uprawiać tu również narciarstwo, szczególnie w okolicach Siodełka na zboczu Sławkowskiego Szczytu, gdzie już w 1908 r. poprowadzono kolejkę linową. Obecnie S. jest przede wszystkim wielkim ośrodkiem wczasowym i turystycznym, choć nadal funkcjonują tu rozmaite sanatoria, dla dorosłych i dla dzieci.

Zabytki:

Willa "Flóra", wybudowana w I połowie XIX w. i w 1839 r. przeniesiona do Smokowca spod Popradu. Obecnie jest tam siedziba galerii sztuki.

Willa "Švajčiarsky dom", wybudowany w 1865 r. staraniem J.G.Rainera.

Kościół katolicki, drewniany, z 1893 r.

Hotel "Tatra", z 1885 r.

Hotel "Grand", wybudowany w 1904 r. wg projektu Guida Hoepfnera.

Sanatorium dziecięce dr. M. Szontágha w Nowym Smokowcu, secesyjne, wybudowane w 1917-25 wg projektu M.Harminca.

Galerie:

Villa Flóra, Starý Smokovec. Otwarta codziennie z wyj. poniedziałków od 10⁰⁰-16⁰⁰. Wystawy obrazów, fotografii, ceramiki, plakatów, grafiki i sztuki ludowej.

Tatranská galéria, Horný Smokovec - Pekná Vyhliadka. Czynna codziennie z wyj. poniedziałków od 9⁰⁰ do 12⁰⁰ i od 12³⁰ do 17⁰⁰. Wystawy sztuki profesjonalnej i ludowej oraz fotografii.

Zakwaterowanie: Hotel Bellevue***, Pekná vyhliadka, Horný Smokovec 21, 06201 Starý Smokovec, Hotel Park***, Nový Smokovec 42, 06201 Stary Smokovec, Villa Dr. Szontágh***, Nový Smokovec 39, 06201 Starý Smokovec, Hotel Grand**, 06201 Starý Smokovec, Hotel Junior*, Horný Smokovec, 06201 Starý Smokovec, Hotel MS-70, Nový Smokovec, 06201 Starý Smokovec, Hotel Šport*, Horný Smokovec, 06201 Starý Smokovec, Školský Hotel Partizan*, Horný Smokovec, 06201 Starý Smokovec, Hotel Panda, Horný Smokovec II/13, 06201 Starý Smokovec, Penzión Poľana**, Pekná vyhliadka, Horny Smokovec, 06201 Stary Smokovec, Penzión Valaska*, c. 18, 05981 Dolny Smokovec.

Turystyka, narciarstwo, inne sporty: Miejscowość oferuje pełen wachlarz możliwości, dla turystów i narciarzy o wszelkich stopniach zaawansowania. Miejscem, skąd rozpoczyna się większość szlaków jest górna stacja kolejki na Siodełko (Hrebienok, 1285 m). Jazda kolejką, przypominającą "tramwaj" na Gubałówkę czy Górę Parkową w Krynicy trwa 7 minut. Najpopularniejsze szlaki: Magistralą Tatrzańską (znaki czerwone) na zachód do Doliny Wielickiej (2,5 godz.) lub na północny-wschód do Łomnickiego Stawu (2 godz.); do schroniska Téry'ego w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich, znaki czerwone, potem zielone, 2,5 godz. (dalej na Lodową Przełęcz i przez Dolinę Jaworową do Jaworzyny); Doliną Staroleśną do Zbójnickiej Chaty i na Rohatkę, znaki czerwone, potem niebieskie, 3,5 godz. (dalej Doliną Białej Wody do Łysej Polany). Jedna z najdawniej wykorzystywanych tras prowadzi sprzed Grand Hotelu w Starym Smokowcu na Sławkowski Szczyt, znaki niebieskie, 4,5 godz., oraz także z centrum miasta do Wielickiego Stawu, znaki żółte, 2 godz.
Głównym terenem narciarskim S. jest rejon Siodełka. Wyciągi są także w Górnym i Dolnym Smokowcu. Dla narciarzy-biegaczy dostępne są podtatrzańskie tereny poniżej miasta.
Kolejki i wyciągi narciarskie: Kolej linowo-terenowa na Siodełko, długość 2019 m, różnica wysokości 254 m; wyciągi - Siodełko - Górna Polana (lewy skraj), 613 m długości, różnica wysokości 170 m, Siodełko - Górna Polana (dolna część), 256 m długości, różnica wysokości 43 m, Siodełko - Dolna Polana I, (szkółka narciarska), 80 m długości, różnica wysokości 12 m. Siodełko - Dolna Polana II, 150 m długości, różnica wysokości 50 m, Jakubkowa Polana I, 853 m długości, różnica wysokości 107 m, Jakubkowa Polana II, wyciąg dla dzieci - 70 m długości, różnica wysokości 10 m, Górny Smokowiec, "Piękny Widok", 225 m długości, różnica wysokości 61 m, Dolny Smokowiec, Pod Lasem, 270 m długości, różnica wysokości 28 m. Poniżej drugi wyciąg, krótszy. Przy hotelu "Grand" (szkółka narciarska), 80 m długości, 12 m różnicy wzniesień.
Z Siodełka do Smokowca prowadzi trasa saneczkarska. W mieście jest wiele wypożyczalni górskich rowerów, szkołę hippiczną i narciarską prowadzi spółka T-Ski, przy kilku hotelach są korty tenisowe i kryte baseny pływackie, jest także mini-golf koło hotelu "Park".

EPowrót do leksykonu
E Powrót do "Spisu treści"