Maciej Pinkwart, Północna Słowacja...
SKANSEN LUDOWEGO BUDOWNICTWA w Starej Lubowli (Národopisná
expozícia v prírode), 06401 Stará Ľubovňa.
Czynny w sezonie letnim, od maja do października codziennie z
wyj. poniedziałków od 900
do 1700. W sezonie
zimowym otwarte dla grup wycieczkowych po uprzednim zgłoszeniu.
Skansen został założony w początku lat 70. naszego wieku.
Jest jednym z najmłodszych obiektów tego typu na Słowacji.
Ekspozycja prezentuje dzieła ludowego budownictwa, budynki
mieszkalne i gospodarcze, a także sposób życia, narzędzia i
przedmioty sztuki dawnych mieszkańców regionu
północno-wschodniego Spisza. Dominantą ekspozycji jest
kościół grecko-katolicki pod wezwaniem św. Michała
Archanioła, drewniany, o konstrukcji zrębowej, datowany na rok
1833 i pochodzący ze wsi Matysova. Wnętrze kościoła zgodnie
ze wschodnim obrządkiem jest ozdobione ikonostasem. Ikony,
zachowane w ikonostasie lub osobno pochodzą z pierwszej połowy
XVII i początków XVIII w. Starsze charakteryzują się
wyraźnym bizantyjskim stylem. Do ekspozycji włączony w 1979 r.
W 1991 ponownie wyświęcony i obecnie znów używany w czasie
nabożeństw.
Drewniane domy mieszkalne pochodzą z początków naszego
stulecia. Reprezentują typy słowackie, rusińskie i góralskie
z Wielkiego Lipnika, Litmanowej, Wielkiej Leśnej, Udola,
Jakuban, Kremnej, Kamionki i Jarzębiny. Przy rekonstrukcji
wnętrz domów mieszkalnych został ukazany sposób życia i
stosunki rodzinne ludzi, którzy tu naprawdę mieszkali. Wybór
eksponatów jest bogaty i oprócz przedmiotów codziennego
użytku zaprezentowano także narzędzia pracy domorosłych
rzemieślników - druciarza, szewca, bednarza, tkaczki i
stolarza. Znajdziemy tam też przedmioty związane z obyczajami i
podstawowymi faktami z życia ludzi: od narodzin, przez wesele do
śmierci oraz z głównymi świętami kościelnymi - Bożym
Narodzeniem i Wielkanocą.
Wśród zabudowań gospodarczych znajdują się stodoły,
stajnie, spichlerze, studnie, a nawet osady sezonowe (z
Litmanowej). Urządzenia techniczne reprezentuje zrębowa kuźnia
z II połowy XIX w. z Torysy, młyn z Małego Lipnika i warsztat
stolarski z Pilhovčika.
Na terenie skansenu w czasie letniego sezonu odbywają się
występy grup regionalnych i prezentacje mistrzów dawnego
rzemiosła.