Maciej Pinkwart, Północna Słowacja...
PODBIEL (Podbiel, 555 m). Miejscowość orawska (ok. 1300 mieszkańców), leżąca na skrzyżowaniu dróg, łączących Dolną i Górną Orawę oraz Orawę z Liptowem. Znaleziska archeologiczne dowodzą, że osadnictwo istniało tu już w okresie kultury halsztackiej i puchowskiej. Od południa nad wsią góruje Biała Skała, gdzie według podań stał zamek templariuszy, a jeszcze wcześniej stać miała twierdza celtycka. Od tej skały pochodzi nazwa wsi. Dziś jest tam rezerwat przyrody. W Podbieli znajdowała się druga - obok Twardoszyna - orawska komora celna, bowiem tędy, przez skraj Tatr Zachodnich przebiegała ważna droga między Orawą a Liptowem, polską a Węgrami czy dalej - między Bałtykiem a Bałkanami, nazywana szlakiem solnym lub bursztynowym. Uważa się, że już w czasach celtyckich wydobywano rudę żelaza w Błotnej Dolinie pod tatrzańskimi Rohaczami, a u zbiegu dwóch rzek - Orawy i wypływającej właśnie spod Rohaczy Zimnej (Studená) założono pierwszą osadę. Zimną nazywano także Białym Potokiem, od nazwy skały, na której w latach 60-tych XX w. odnaleziono pozostałości twierdzy i cmentarzyska celtyckiego. Drugim ważnym z archeologicznego punktu widzenia miejscem w okolicy jest usytuowana na północ Czerwona Skała, gdzie odnaleziono ślady osadnictwa z epoki kamiennej, a także liczne skamieliny zwierząt prehistorycznych.
Wioska powstała przed 1552 r. i należała do majątku Zamku Orawskiego. Od 1803 r. w P. rozwijało się górnictwo, a w 1836 r. na terenach na graniczy z Niżną powstała duża huta, funkcjonująca jednak tylko do 1864 r., z uwagi na kiepską jakość wydobywanej w okolicach rudy. Wzdłuż głównej szosy, zachował się kompleks drewnianych, zrębowych chałup, uznany za zabytek kultury.
Interesujące:
Bobrowa Rola, zespół 64 zabytkowych domostw, będących przykładem klasycznego, XIX-wiecznego budownictwa środkowej Orawy, porównywanych czasem z zabudowa podhalańskiego Chochołowa. Domy oznakowane są celtyckim znakiem różny, symbolizującym boga-słońca, choć powstały w czasach, gdy o Celtach w okolicy mało kto wiedział... Na tym terenie znajduje się także pochodząca z lat międzywojennych kapliczka, wybudowana przy cieplicowym źródełku, o rzekomo uzdrawiających właściwościach.
Kościół katolicki, zbudowany w 1911 r. poprzez powiększenie barokowej kapliczki Jána Benušíka z 1780 r. Ołtarz jest dziełem tyrolskiej firmy Fr. Prinotha, na chórze znajdują się organy Riegera. Pod chórem znajduje się ludowy drewniany krzyż z XIX w., polichromia sufitowa z XVIII w. Na terenie kościoła znajdują się kamienne figury Najświętszej Trójcy, św. Józefa i św. Jana Niepomucena, a przy wejściu drewniane wizerunki Marii Panny i św. Floriana, a opodal ciekawe koło wodne.
Františkova huta, pozostałości huty żelaza, przy drodze z Podbieli na Liptów (ale formalnie na katastralnym terenie Niżnej). Założona w latach 1836-1839 przez spółkę, na czele której stali Jozef Dávid Lux, Liebman Polatschek i Wiliam Herz, którym zezwolenia udzielili właściciele Zamku Orawskiego. Huta miała przerabiać rudę z Juraniowej Doliny koło Orawic, a także z okolic Doliny Chochołowskiej. Podmokły teren, na którym postawiono zakład, sprawiał wielkie kłopoty transportowe, na domiar złego spółka rozpadła się wskutek wewnętrznych kłótni. Zakład jednak pracował aż do 1862 r. dając zatrudnienie kilkudziesięciu mieszkańcom Niżnej i Podbieli. Do dziś pozostała po nim malownicza klasycystyczna fasada, a w hali fabrycznej ruiny wielkiego pieca. Ruiny huty są miejscem organizacji dorocznego festiwalu muzyki country i rockowej pod nazwą "Tavba" (wytop). W tej samej okolicy znajdowała się także papiernia, młyn wodny i browar.