Maciej Pinkwart, Północna Słowacja...

LIPTOWSKI HRADEK (Liptovský Hrádok). Spore miasto (ok. 12 tys. mieszkańców) na górnym Liptowie, między Zachodnimi, Wysokimi oraz Niżnimi Tatrami, w miejscu gdzie rzeka Wag łączy się z Białą. Osadnictwo tutejsze datuje się z czasów kultury łużyckiej, zameczek (który miastu dał nazwę) powstał prawdopodobnie w XIII w., od r. 1341 jest już dokumentowany. Zamek był łatwo dostępny, toteż często przechodził z rąk do rąk - w 1433 r. zdobyli go husyci, był własnością władców węgierskich i osób prywatnych, m.in. Jána Korvina, Jána Zápolyi, a w latach 1446-71 Piotra Komorowskiego. W 1600 r. dobudowano doń renesansowy kasztel, obecnie stanowiący siedzibę muzeum. Zamek spłonął w 1803 r. i nie został odbudowany. W XVIII w. było tu centrum targowe, a także początek rzecznego traktu, wykorzystywanego przez flisaków, spławiających Wagiem sól, wyroby żelazne i miedziane, sery i produkty rolnicze, a przede wszystkim - drewno, w XIX w. sprowadzane do L.H. 70-kilometrowym traktem kolejki wąskotorowej spod Królowej Hali. Dawny tartak rozwinął się w wielkie zakłady stolarskie. Od 1950 r. działa tu zakład elektroniki telefonicznej "Tesla", produkujący nowoczesne centrale telefoniczne i kilka innych zakładów telekomunikacyjnych.

Zabytki:

Ruiny gotyckiego zamku (na Zamkowej Górze) z XIII-XIV w., obok renesansowy kasztel z 1600 r.

Zespół urbanistyczny śródmieścia ul. Pod lipami, przełom XIX i XX w.

Budynek starej szkoły leśnej, klasycystyczny z lat 1799-1800.

Kościół katolicki NPM, klasycystyczny, z 1790 r.

Kościół katolicki św. Marcina, w osiedlu Dovalovo, wczesnogotycki, z II poł. XIII w., przebudowany w stylu renesansowym w 1610, wnętrze barokowe.

Kościół ewangelicko-augsburski, klasycystyczny z 1851 r., z wizerunkiem Chrystusa na Górze Oliwnej i portretem Marcina Lutra z II poł. XIX w., autorstwa Petera Bohuňa.

Dzwonnica i waga dawnej kuźni, wybudowana w 1792 r., między Liptowskim Hradkiem a Królewską Lehotą.

Muzea:

Muzeum Etnograficzne, 03301 Liptovský Hrádok, ul. Hviezdoslavová 144. Siedzibą muzeum jest renesansowy kasztel przy ruinach zamku. W ekspozycji gromadzone są przedmioty użytkowe, wyroby rzemiosła i sztuki użytkowej z terenów Liptowa. Od kilku lat muzeum znajduje się w generalnej rekonstrukcji.

Leśna kolejka, 03301 Liptovský Hrádok, ul. Hviezdoslavova 144, czynne od poniedziałku do piątku 800-1600, po wcześniejszym uzgodnieniu z Muzeum Etnograficznym.

Kolejka wybudowana w 1913 r. wiodła z Liptowskiego Hradku przez Liptowską Ciepliczkę aż pod Królową Halę. Służyła do przewozu drewna i ludzi. Z powodów ekonomicznych zlikwidowano ją w 1972 r. Do dziś zachowała się lokomotywa, kilka wagoników i 14 km torów.

Arboretum, ul. Pod Lipami, z 1890 r.

Zakwaterowanie: Hotel Smrek**, SNP 172, 03301 Liptovsky Hrádok, Club Hotel Tesla, Belanska 580, 03301 Liptovsky Hrádok, Turistická ubytovňa, Belanska 551, 03301 Liptovsky Hrádok, Turistická ubytovňa, SNP 33, 03301 Liptovsky Hrádok, Penzión Elán, Kamenie 166, 03301 Liptovsky Hradok.

Narciarstwo i turystyka. Ośrodek narciarski na górze Homolka w osiedlu Liptowska Porąbka (Liptovská Porúbka), szlaki turystyczne w Niżnie Tatry: przez Stanišovské sedlo i Smrekowicę (1285 m) do Liptowskiego Jana - znaki czerwone, przez Staniszowską Dolinę i Jańską Dolinę na Dziumbir - znaki czerwone, żółte i niebieskie.

EPowrót do leksykonu
E Powrót do "Spisu treści"