Maciej Pinkwart, Północna Słowacja...
KLASZTORISKO (Kláštorisko). Rozległa polana na płaskowyżu Słowackiego Raju, teren średniowiecznej osady zakonnej, dziś ośrodek turystyczny. Teren zasiedlony już w epoce brązu i okresie kultury łużyckiej. W okresie wczesnego osiedlenia Słowian wystawiono tu umocnienia strażnicze, mające chronić okoliczne drogi. Gródek zaopatrzony był w drewnianą wieżę obserwacyjną i musiał być znaczny, bowiem przechowała się jego nazwa jako castrum Lethon (zamek Letanowski). W czasie najazdu tatarskiego w 1241 r. na polanie K. schroniła się spora grupa mieszkańców Spisza, stąd okolicę nazywano w późniejszych dokumentach "Skałą Schronienia" (Lapidis Refugii). Na płaskowyż Tatarzy nie zdołali czy też nie chcieli się wedrzeć. Na fali ogólnowęgierskiego budownictwa grodów po wycofaniu się Tatarów, rozbudowywano także i umocnienia Klasztoriska. Budowla została potem przejęta przez zakon kartuzów. W dokumencie dziekana kapituły spiskiej Jakuba z 1299 r. wystawionym w Katedrze św. Marcina określono, że w celu wystawienia klasztoru Bogurodzicy, św. Jana Chrzciciela i św. Małgorzaty darowuje się zakonowi kartuzów teren, ograniczony rzekami Hornad i Biała oraz murami od zachodu. W następnym roku kartuzi rozpoczęli budowę klasztoru. Pracami kierował brat rektor Andrej z pomocnikiem, obaj pochodzący z macierzystego klasztoru kartuzów w Rzycy w Słowenii. Ponieważ w myśl reguły kartuzjańskiej raj stanowi przedsionek nieba - każde miejsce, gdzie stawał klasztor, nazywano rajem. Stąd wprowadzona przez kartuzów nazwa - Słowacki Raj. Zachowała się kronika klasztoru, spisana w XVI w. przez anonimowego zakonnika, który podaje, że pierwsi kartuzi wprowadzili się na płaskowyż 1307 r. Kierował nimi pierwszy przeor Klasztoriska - ojciec Konrad. Kartuzi cierpieli początkowo niedostatek, ale ich byt polepszył się na przełomie XIV i XV w., kiedy to zyskali mecenasów w pobliskich i przyległych terenach ziemskich. W 1319 r. rozpoczęła się budowa drugiego klasztoru kartuzjańskiego - w Lechnicy, zwanego popularnie Czerwonym Klasztorem. W 1344 r. klasztor w Słowackim Raju został zdobyty i zniszczony przez husytów, a po częściowym odnowieniu znów był zajęty w 1454 r., tym razem przez bratrzyków, którzy wcześniej usadowili się w zamku na pobliskiej Zielonej Górze, po drugiej stronie Hornadu. Zakonnicy przenieśli się wtedy do Lewoczy, wybudowali tam w centrum własny dom, ale miejskie warunki nie odpowiadały ich trybowi życia i powrócili na Skałę, gdzie podjęli odbudowę, trwającą do początków XVI w. W 1543 r. klasztor został znów zdobyty, tym razem przez raubrittera Mateja Bašo, który chciał go wykorzystać na swoją siedzibę. Został wygnany, ale mieszczanie i szlachta ze Spisza i Szarisza oraz władze kościelne ze Spiskiej Kapituły postanowiły klasztor zburzyć, aby nie stał się ostoją rozbójników. Doszło do tego 20 lipca 1543 r. Zakonnicy przenieśli się do Czerwonego Klasztoru, budynki na Skale Schronienia popadły w ruinę i tylko używana obecnie nazwa Klasztorisko przypomina o 200-letniej historii kartuzów w Słowackim Raju. Pozostały także nieźle zachowane ruiny klasztoru, w których prowadzone są od lat prace archeologiczne, dokumentujące surowe, ale pracowite życie stale milczących, zgodnie z regułą, zakonników, zajmujących się, poza modlitwą i kontemplacją, także kopiowaniem ksiąg, lecznictwem i rolnictwem. W latach 20. XX w. postawiono tu schron turystyczny. Obecnie jest tu osada turystyczna, dostępna tylko dla pieszych turystów.
Zakwaterowanie: Autocamping
Podlesok, Podlesok, 05315 Hrabusice, ATC Tatran-Čingov,
Čingov - Slovensky raj, 05311 Smižany.